Een huilbaby: hoe pak je het aan?

Je kijkt zó uit naar je kindje, en je weet wel dat er soms moeilijke momenten zullen zijn. Maar wat als je baby toch echt wel vaak huilt? Wat is normaal, wanneer spreek je van een huilbaby en wat kan je als ouder doen? Gezinspsychologe Nina Mouton geeft raad.

Huilen: een manier van ‘spreken’

Alle baby’s huilen. Het is de enige manier om aan hun verzorgers te laten weten dat er iets scheelt of dat ze iets nodig hebben. De redenen waarom je baby aanslaat kunnen dan ook erg divers zijn: je baby heeft honger, hij heeft een vuile luier of hij heeft gewoon nood aan warmte en geborgenheid. De meeste ouders achterhalen snel waarvoor hun baby precies huilt op welk moment: elk ‘huiltje’ heeft immers een iets ander patroon.

Hoeveel je baby per dag precies huilt, hangt af van zijn leeftijd, want hangt samen met het rijpingsproces van de hersenen. Bij z’n geboorte zijn de hersenen en het centrale zenuwstelsel van je baby nog niet helemaal gerijpt. Daardoor kan je baby soms overprikkeld geraken, en dus veel huilen.

Vlak na de geboorte huilt een baby vaak zo’n 1 à 1,5 uur per dag. Rond de zes weken bereikt het rijpingsproces van de hersenen een piek. Veel kinderen zullen tegen die tijd dan ook iets meer huilen dan daarvoor – zo’n 2 á 2,5 uur per dag is normaal. Na die zes weken neemt het aantal huiluurtjes normaal gezien weer af.

Wanneer heb je een huilbaby?

Huilt je baby drie uur per dag, drie dagen in de week, drie weken aan een stuk? Dan mag je spreken van een huilbaby – of beter nog: van een overprikkelde baby. Dit huilen hoeft niet aan één stuk te zijn. Vermoed je dat je een huilbaby hebt? Hou een huildagboek bij. Vaak merk je dat het huilen langer lijkt dan het in werkelijkheid is.

Een ‘huilbaby’ is vaak het resultaat van een communicatiesysteem dat in de war geraakt. Meestal herkennen de ouders het patroon achter de huiltjes van hun kind niet meer en kan ook de baby zelf geen onderscheid meer maken tussen de verschillende patronen die idealiter netjes aan elke nood gekoppeld zouden moeten zijn. Daardoor ontstaat er natuurlijk verwarring: jij als mama of papa weet niet meer wat je nu precies moet doen om je kind te troosten of te helpen, waardoor je baby in de stress blijft zitten, met als resultaat dat hij zal blijven huilen tot het juiste probleem wél is opgelost.

Als dit iets te lang doorgaat, is het probleem zelf wegnemen trouwens niet meer genoeg: je baby is dan al zo overprikkeld en in de war dat hij zelf niet goed meer weet wanneer hij nu precies moet huilen en waarom. Met als gevolg dat hij veel vaker huilt dan nodig.

Een huilbaby: de symptomen

Een ‘huilbaby’ kun je niet alleen herkennen aan het huilen alleen, er komen vaak nog meer symptomen bij kijken:

• je baby slaapt slecht en onrustig en eigenlijk het liefst in jouw armen. Leg je hem neer in zijn bedje of wieg, dan schrikt hij vaak wakker en slaat hij weer aan. Hij slaapt vaak pas in nadat hij compleet uitgeput is van het huilen.
• je baby balt vaak de vuisten en overstrekt zijn kleine lijf vaak.
• je baby heeft een duidelijke voorkeurshouding waar hij moeilijk uit te krijgen is en ook zijn nekje houdt hij het liefst naar een kant.
• je baby heeft vaak ook drink- en zuigproblemen: het drinken verloopt onrustig, gulzig of ongecontroleerd en hij verslikt zich ook heel vaak.
• je baby heeft vaak koude handjes en voetjes.
• je baby wil z’n hoofd vaak ergens tegenaan leggen (je kind heeft waarschijnlijk last van hoofdpijn, maar dat valt uiteraard moeilijk af te lezen).

De oorzaken voor een huilbaby

In 97% van de gevallen kan zelfs na grondig onderzoek geen duidelijke oorzaak aangewezen worden. Vaak is het een samenloop van omstandigheden, die zichzelf helaas ook nog eens versterkt, eens zowel jij en je baby in de war raken over de redenen voor het huilen.

Mogelijke oorzaken kunnen zijn:

• problemen met de spijsvertering of andere ongemakken zoals reflux of krampjes
• een moeilijke of ’traumatische’ geboorte. Zo kan het voor een baby bijvoorbeeld moeilijk zijn als je bevalling heel makkelijk ging en hij dus heel snel geboren werd. Je kind kreeg dan niet rustig de tijd om de overgang van ‘warme, veilige baarmoeder’ naar buitenwereld in te zetten. Ook het tegendeel – een erg moeilijke bevalling, met veel complicaties en zuigwerk, kan het systeem van je baby overhoop halen.
• een moeilijke sociale of familiale context: baby’s nemen stress en spanningen uit hun omgeving over als een spons. Loopt je familiale leven eventjes niet op wieltjes? Dan voelt je baby dat waarschijnlijk ook. Ook dat zou kunnen resulteren in meer huilbuien.
• een stevig of ‘moeilijk’ temperament: tot slot kan je baby ook gewoon geboren worden met een moeilijk temperament. Hier kan genetica een rol spelen. Kinderen met een ‘moeilijk temperament’ kunnen prikkels van hun omgeving niet zo goed gereguleerd krijgen.

Een huilbaby: hoe pak je het aan?

Ten eerste is het natuurlijk belangrijk dat alle huilbaby’s grondig medisch onderzocht worden. Je weet immers nooit of er toch een dwingende medische oorzaak aan de basis ligt. Naast een medische check-up kan je kinderarts je ook helpen het huilgedrag van je baby goed in kaart te brengen:

• Wanneer huilt je baby precies?
• Hoeveel slaapt je baby?
• Waar en wanneer slaapt je baby het best: bij jou in de draagzak? Enkel als je met hem rondwandelt? Of misschien als hij lekker warm ingebakerd in zijn wiegje ligt?
• Zijn er rituelen die je baby kunnen helpen inslapen, of die het huilen verzachten: huilt hij bijvoorbeeld minder na een warm badje?
• Is er een verband tussen het huilgedrag van je baby en de voedingen?
• Hoe ziet jullie dag eruit? Nemen zowel jullie als ouders als je baby wel voldoende rust?
• etc.

EEN HUILBABY: DIT KUN JE ALS OUDER DOEN 

Maar ook buiten de samenwerking met een arts om kun je als ouder heel wat zaken doen die het huilen van je baby zouden kunnen verbeteren.

1. LEER JE BABY INBAKEREN

Slaapt je overprikkelde baby moeilijk in? Dan kan inbakeren een idee zijn. Bij deze methode wikkel je je kindje in doeken zodat die lekker ingepakt zit. Voor veel baby’s geeft dit een heerlijk veilig en ingepakt gevoel, en kan het net zijn wat ze nodig hebben. Hoe je je baby inbakert? Dat lees je hier.

2. CREËER RUST EN REGELMAAT

Veel huilbaby’s zijn overprikkeld. Om het huilpatroon weer op orde te brengen, is het dan ook erg belangrijk dat je baby veel rust ervaart. Probeer rust en regelmaat in te bouwen in jullie dag: houd een strak patroon aan en prop je dag niet te vol. Houd ook overbodige prikkels – zoals te veel lawaai van radio of televisie – weg bij je baby.

3. PROBEER ZELF OOK RUSTIG TE BLIJVEN 

Pasgeboren baby’s zijn als een spons: ze absorberen zowat alles uit hun omgeving, ook emoties of spanningen. Vooral als je je als mama niet goed in je vel voelt of je zorgen maakt over het vele huilen van je baby, voelen baby’s dat naadloos aan. Wil je je baby helpen? Dan is het dus eerst en vooral belangrijk dat je ook jezelf goed helpt: doe aan zelfzorg.

4. WEES MILD VOOR JEZELF EN DURF HULP VRAGEN 

Wees je ervan bewust dat jou geen schuld treft: het huilen is vervelend, maar de oorzaken kunnen divers zijn. Het wil zeker niet zeggen dat jullie het als ouders niet goed doen. Dat besef kan al veel stress wegnemen. Wees mild voor jezelf en durf het ook aangeven als het te veel wordt. Het krijsen van je eigen kleine baby gaat door merg en been. Durf je huilbaby daarom ook af en toe eens een paar uurtjes uit handen geven. Daarna kun je er veel frisser weer voor hem zijn.

5. CREËER EEN RUSTIGE PLEK OM TE SLAPEN 

Je huilbaby heeft meestal last van overprikkeling: voor deze kinderen is het nog belangrijker dat de plek waar geslapen wordt heel rustig en sereen is. Hang geen al te luide mobieltjes boven de wieg en kies voor een rustige plek in huis. Dat jij of je partner zo goed als altijd in de ruimte aanwezig zijn, is in die eerste weken natuurlijk ook wel erg belangrijk. Jonge kinderen hebben de nabijheid van hun ouders nodig, daar worden ze rustig van.

6. VOEDING: VOLG EEN STRAK RITME

Huilbaby’s hebben vaak ook last met eten: ze eten onregelmatig of gulzig. Vaak kunnen overprikkelde baby’s er ook niet goed tegen als ze te hongerig zijn. Daarom is het zeker bij deze kinderen heel belangrijk het voedingsschema goed te volgen. Probeer je baby telkens heel stipt te voeden op de daarvoor aangegeven tijdstippen. Ook dit zorgt weer voor structuur en regelmaat in je dag, wat het stressniveau van zowel jou als baby waarschijnlijk ook weer ten goede komt.

7. PROBEER OSTEOPATHIE, VOETREFLEXOLOGIE OF BABYMASSAGE

Hoewel de oorzaken bij een huilbaby niet makkelijk te achterhalen zijn, schort er meestal toch iets aan het systeem van je baby: je kind is overprikkeld. Doordat een osteopaat het lichaam op een iets andere manier benadert dan een arts, kan hij het systeem van huilbaby’s door middel van zachte technieken vaak wel tot rust brengen.

Ook babymassage of voetreflexologie kan de klachten verzachten: niet alleen zorgt de warme aanraking voor veel huilbaby’s onmiddellijk al voor troost en comfort, de massagetechnieken zelf kunnen helpen om het systeem van je baby te kalmeren.

NOG MEER ZELFZORGTIPS VOOR OUDERS:

Wie als geen ander weet hoe zwaar een huilbaby voor jonge ouders kan zijn, is gezinspsychologe en auteur van ‘Mild Ouderschap’ Nina Mouton. In haar praktijk ziet ze vaak mama’s en papa’s met prikkelbare baby’s. Ook haar eerste advies is: zelfzorg. “Je kunt maar goed voor je baby zorgen als je eerst ook goed voor jezelf zorgt”.

Meer tips van Nina Mouton:

… Over het schuldgevoel van mama’s
“Een kind dat uit je eigen buik komt niet kunnen troosten, is vreselijk. Heel veel moeders die ik spreek, hebben een schuldgevoel. Alsof zij tekortschieten als hun kind huilt. Terwijl je soms niet meer kunt doen dan er gewoon zijn. Die aanwezigheid, die nabijheid is heel belangrijk. Zelfs als je het niet kunt oplossen, ben je nog een goeie mama.”
… Over het huilen zelf
“Elk kind huilt met een reden, dat is hun manier van communiceren. Vaak ligt een fysieke reden aan de basis van het huilen: reflux, een nekje dat vastzit door de bevalling, een liesbreuk, een voedselallergie. Maar als de huisarts, kinderarts en osteopaat alles hebben nagekeken, kan het nog altijd zijn dat je kind huilt. Omdat het overprikkeld is of omdat het een ander ongemak heeft. Besef dat het geen lastige baby’s zijn, maar baby’s met last. Dat maakt je direct al milder.”
… Over de angst voor het verwennen
“Vaak krijg je raad van mensen die even op bezoek komen of van een andere generatie zijn. Dat huilen goed is om de longen open te zetten bijvoorbeeld, of dat je de baby te veel verwent. Als mama moet je vooral doen waar jij je goed bij voelt. Knuffel het, troost het, steek je baby in een draagzak.”
… Over zelfzorg
“Het is heel normaal dat het te zwaar wordt. Een huilende baby is loodzwaar, zeker als het je eigen kind is. Als moeder zijn we biologisch voorgeprogrammeerd om heftig te reageren op ons eigen huilende kind. Als je voelt dat het te zwaar wordt, geef je kind dan even uit handen. Bij familie of vrienden krijgt het alle liefde en jij kunt even op adem komen. Dit maakt je geen slechte mama. Is er niemand in de buurt? Leg je kind dan op een veilige plaats in huis, zoals het park of een wiegje, en verwijder je van het gehuil. Aarzel niet om hulp in te roepen.”
… Over het belang van erkenning
“Aan opmerkingen als ‘het zal wel beteren’ heb je niets als je midden in de miserie zit. In mijn praktijk erken ik altijd eerst dat het moeilijk is: ‘Dit moet heel zwaar zijn voor je’ en ‘ik zie dat je alles doet binnen je mogelijkheden’ zijn belangrijke zinnen. Normaliseer het huilen niet, want de moeder weet wanneer er iets aan de hand is met haar kind.”
… Over het trauma achteraf
“Vaak hoor ik van moeders dat ze na de huilperiode veel minder tegen huilen kunnen. Dat is omdat een huilbaby een trauma achterlaat. Toch moet een kind die gevoelens kunnen uiten. Ook al katapulteert het je terug naar die onmacht, probeer te begrijpen waar die gevoelens, zowel die van je kind als van jezelf, vandaan komen. Soms is het al genoeg te beseffen waarom je zo heftig reageert.”

LEES OOK:

• Slaaptips van de expert: daarom wordt je kindje ’s nachts vaak wakker en dit kun je eraan doen 
• Koemelkallergie: alles wat je wil weten 
• 6 manieren om een baby met krampjes te troosten 

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!